-
Tình trạng trầm cảm sớm ở trẻ em và vị thành niên tại Việt Nam
- Những con số đáng báo động về trầm cảm
- Lời cảnh tỉnh mạnh mẽ đối với cha mẹ về trầm cảm của con
- Nguyên nhân gây ra trầm cảm ở trẻ em và vị thành niên
- Một số nguyên nhân khác
- Dấu hiệu trầm cảm mà cha mẹ cần biết
- Nghệ thuật tỉnh thức - cùng BrainCare chữa lành nỗi đau trong con
- BrainCare - tự hào là một trong những đơn vị dẫn đầu trị liệu trầm cảm
- Đánh giá trị liệu tại BrainCare
Tình trạng trầm cảm sớm ở trẻ em và vị thành niên tại Việt Nam
Những con số đáng báo động về trầm cảm
Có thể anh chị chưa biết, theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo: Tại Việt Nam, có tới 50% các vấn đề sức khỏe tinh thần đều bắt đầu từ lứa tuổi vị thành niên. Lứa tuổi vị thành niên là giai đoạn các con phải đối mặt với những thay đổi mạnh mẽ cả về tâm sinh lý. Ở độ tuổi này, mọi thứ xung quanh con đều trở nên nhạy cảm như một cánh hoa vừa hé nở, rất dễ bị tổn thương bởi bất kỳ cơn gió nào ghé thăm. Đôi khi, chỉ cần một cái nhìn lạnh nhạt, một lời nói vô tình, hay thậm chí một chiếc lá rơi cũng có thể khiến con cảm thấy giật mình, lo lắng, và bất an trong im lặng.
Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF) cảnh báo: Có tới 15% – 30% thanh thiếu niên tại Việt Nam đang đối mặt với các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Trong đó, trẻ em gái có nguy cơ mắc trầm cảm và lo âu cao hơn đáng kể so với trẻ em trai. Bên cạnh đó, một số nghiên cứu nội bộ của Bệnh viện Nhi Trung Ương cũng cho thấy 26,3% trẻ em bị trầm cảm; 6,3% trẻ từng nghĩ đến cái chết: 4,6% trẻ đã lên kế hoạch tự tử; và 5,8% trẻ đã từng cố gắng tự tử. Trong một cuộc khảo sát khác tại Hà Nội (2012-2013), 21,4% trẻ em gái và 7,9% trẻ em trai trong độ tuổi 16-18 đã từng có ý nghĩ tự tử chỉ trong vòng một năm.

Lời cảnh tỉnh mạnh mẽ đối với cha mẹ về trầm cảm của con
Đối với cha mẹ, những điều con đang trải qua có thể chỉ là những vấn đề nhỏ bé giữa bao bộn bề lo toan. Nhưng cha mẹ đâu biết rằng, trong thế giới nội tâm của con, những điều tưởng như vụn vặt ấy lại là những cơn khủng hoảng thật sự ghê gớm. Là những tiếng gào thét không lời, là cảm giác mắc kẹt trong một căn phòng không lối thoát và cũng là nỗi đau không tên cứ ngày một lớn dần bên trong một tâm hồn non nớt. Chính sự thiếu quan tâm của cha mẹ (vì nhiều lý do khác nhau) trước những cảm xúc, suy nghĩ của con có thể vô tình đẩy con ra xa khỏi chúng ta và đến gần hơn vùng tối của trầm cảm – nơi con cảm thấy mình là người vô hình, vô ích và hoàn toàn cô độc.
Những con số trên là hồi chuông báo động, lời cảnh tỉnh mạnh mẽ đối với các bậc cha mẹ: Chúng ta vẫn thường theo dõi sức khỏe thể chất nhưng lại lơ là thiếu quan tâm sức khỏe tinh thần của con. Sự bận rộn, vội vã của cuộc sống hiện đại cuốn cha mẹ đi, khiến cha mẹ quên mất rằng có “một sát thủ thầm lặng” đang âm thầm làm hại con: Đó chính là trầm cảm. Trầm cảm, lo âu không chỉ là những “cơn buồn chán nhất thời”, mà có thể là dấu hiệu của những vết thương đang tàn phá sức khỏe tinh thần của con từ bên trong. Nếu không được thấu hiểu, không được trị liệu kịp thời, vết thương ấy có thể trở thành vực sâu, cướp con khỏi cha mẹ mãi mãi.

Nguyên nhân gây ra trầm cảm ở trẻ em và vị thành niên
Tập nhiễm hành vi và bất lợi đến từ môi trường sống - tác nhân chính gây ra trầm cảm ở trẻ em
Tình trạng trẻ bắt chước hành vi, cảm xúc, cách phản ứng của người lớn xung quanh (còn được gọi là tập nhiễm hành vi) được các nhà tâm lý học và khoa học xã hội xếp vào nhóm nguyên nhân chính dẫn tới trầm cảm ở trẻ em. Nếu cha mẹ thường xuyên thể hiện thái độ tiêu cực, bi quan, lo âu, cáu giận hoặc than vãn, trẻ có xu hướng bắt chước, học theo mô hình phản ứng trên một cách vô thức và dần hình thành lối tư duy tiêu cực. Và tư duy tiêu cực chính là yếu tố dẫn tới trầm cảm ở trẻ em.
Sống trong môi trường bất lợi về tinh thần như: Con phải chịu nhiều áp lực, gia đình bất hòa, bố mẹ không hạnh phúc hoặc con thường xuyên bị bạo hành, đánh đập… chính là nguyên nhân hàng đầu gây nên trầm cảm. Môi trường sống độc hại về tinh thần là tiền đề, khiến sự tự tin của con bị đánh mất, con lạc lõng, không nhận thức được giá trị của bản thân, bị cuốn vào những suy nghĩ “Con luôn sai” “Chỉ là đứa vô tích sự” “Không ai hiểu con” “Không ai muốn lắng nghe”… Để rồi, mầm mống của trầm cảm hình thành, âm thầm lớn dần lên bên trong con và nuốt chửng con khi con không thể chịu đựng thêm nữa.
Trầm cảm - khi sang chấn tâm lý cũng là thủ phạm
Những cú sốc tâm lý trong cuộc sống – như mất người thân, bị tổn thương nặng nề trong các mối quan hệ xã hội, hoặc trải qua biến cố lớn, cũng có thể là tác nhân dẫn đến trầm cảm ở trẻ. Khi cảm xúc đau buồn vượt quá khả năng chịu đựng, não bộ sẽ phản ứng bằng cách thay đổi hoạt động hóa học, làm mất cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh. Hậu quả là trẻ có thể rơi vào trạng thái buồn bã kéo dài, mất hứng thú với mọi thứ, và dần dần phát triển các biểu hiện trầm cảm.
Về cơ bản , những cú sốc tâm lý (hay còn được gọi với tên khác là sang chấn tâm lý) sẽ được chia thành 2 trường hợp:
- Trường hợp thứ nhất: Trẻ trải qua một cú sốc rất lớn mà trước đây trẻ chưa từng trải qua.
- Trường hợp thứ hai: Trẻ liên tục sống trong một môi trường mà trẻ cảm thấy bị dày vò, trói buộc tinh thần trong một khoảng thời gian dài.
Nguyên nhân sinh học dẫn đến việc con bị trầm cảm
Theo MSD Manual – Sổ tay y khoa do tập đoàn Merck & Co., Inc., Rahway, NJ, USA, nhà cung cấp thông tin y khoa đáng tin cậy hàng đầu thế giới: Nguyên nhân sinh học của trầm cảm thường do sự rối loạn hoạt động điều tiết các chất dẫn truyền thần kinh trong não bộ – những chất giúp các tế bào thần kinh giao tiếp với nhau và điều hòa cảm xúc. Trong đó, ba chất quan trọng nhất liên quan đến trạng thái tâm lý là:
- Serotonin: giúp điều chỉnh tâm trạng và giấc ngủ
- Dopamine: tạo cảm giác hạnh phúc và động lực
- Norepinephrine: hỗ trợ phản ứng với căng thẳng và giữ sự tỉnh táo
- Ngoài ra, cũng có một số chất dẫn truyền thần kinh khác như endorphins (giảm đau tự nhiên), oxytocin (liên kết xã hội, cảm xúc yêu thương) v.v…
Có tới 30% nguy cơ mắc trầm cảm nặng có nguồn gốc từ di truyền. Do đó, nếu trong gia đình có người thân ruột thịt có tiền sử bị các rối loạn tâm thần, trẻ sẽ có nguy cơ cao hơn nhiều lần so với trẻ không có tiền sử gia đình.
Một số nguyên nhân khác
Bên cạnh các nguyên nhân nêu trên, việc sử dụng một số các loại thuốc có thể gây ra tác dụng phụ là trầm cảm, điển hình là thuốc beta-blockers hoặc corticosteroids. Các loại thuốc này có thể gây nên tình trạng mất điều hòa các chất dẫn truyền thần kinh trong não bộ, khiến cho cơ thể dễ rơi vào trạng thái lo âu, buồn bã và chán nản. Trong một số trường hợp, việc ngừng sử dụng thuốc đột ngột cũng có thể gây ra tình trạng trầm cảm tạm thời do mất cân bằng hóa học thần kinh trong não bộ. Ngoài ra, các chất kích thích như ma túy, rượu bia v.v… cũng là các tác nhân gây ra tình trạng trầm cảm ở vị thành niên.
Dấu hiệu trầm cảm mà cha mẹ cần biết
Trẻ trước tuổi dậy thì (từ 3 đến 11 tuổi)
Thanh thiếu niên (thường từ 12 đến 18 tuổi)
– Trẻ dễ cáu gắt, tức giận, chống đối hoặc nổi nóng. Đây là biểu hiện mà trẻ dễ bị nhầm là “bướng bỉnh”.
– Phản ứng cảm xúc kém ổn định: trẻ rất dễ bị tổn thương hoặc kích động bởi những việc nhỏ, cảm xúc cũng thay đổi nhanh.
– Ngoài trầm cảm, trẻ có thể gặp các vấn đề đi kèm như lo âu, tăng động giảm chú ý (ADHD) hoặc rối loạn hành vi.
– Trẻ có thể trải qua các triệu chứng cơ thể như đau đầu, đau bụng hoặc buồn nôn mà không tìm thấy nguyên nhân y học cụ thể. Đây là biểu hiện trầm cảm được “ngụy trang” ở trẻ nhỏ.
– Con dễ nổi giận, phản ứng quá mức với lời nói hoặc hành động nhỏ, thậm chí nhiều lúc còn mang tính thù địch hoặc bạo lực.
– Con có thể cảm thấy mất ngủ hoặc thèm ăn quá mức.
– Con cảm thấy bản thân vô dụng hoặc cũng là người dễ bị hiểu lầm. Vì con nhạy cảm quá mức với những lời chỉ trích, đánh giá hoặc lời từ chối đến từ những người xung quanh. Điều này có thể khiến con xung đột với bạn bè, gia đình hoặc tách biệt xã hội.
– Cơ thể luôn trong trạng thái mệt mỏi hoặc đau nhức cơ thể kéo dài.
– Vì con bắt đầu bước vào độ tuổi có khả năng suy nghĩ trừu tượng và có thể tự đánh giá bản thân sâu sắc hơn, điều này dẫn đến nguy cơ cao hơn về ý nghĩ tự tử hoặc tự làm đau mình nếu con gặp phải vấn đề trầm cảm.
Nghệ thuật tỉnh thức - cùng BrainCare chữa lành nỗi đau trong con
Nghệ thuật tỉnh thức (MBAT) được đội ngũ chuyên gia BrainCare nghiên cứu và ứng dụng kết hợp với các phương pháp trị liệu tâm lý tiên tiến khác. Qua thực tiễn trị liệu tâm lý cho hàng nghìn trẻ em, “Nghệ thuật tỉnh thức” cũng đã khẳng định tính ưu việt khi trị liệu trầm cảm cho các em mà không cần phải sử dụng thuốc, tránh được các tác dụng phụ ngoài mong muốn.

Đây là liệu pháp đã được chứng minh tính hiệu quả trên thế giới và được áp dụng thực tế tại Việt Nam.
- Thông qua nghệ thuật tỉnh thức, các chuyên gia có thể tiếp cận thế giới nội tâm của trẻ một cách nhẹ nhàng và sâu sắc. Nghệ thuật tỉnh thức sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn hơn khi thể hiện cảm xúc của mình, ngay cả khi con chưa thể gọi tên được những tổn thương mà mình đang mang theo.
- Trong quá trình trị liệu, trẻ sẽ tương tác với hình ảnh, màu sắc, âm thanh v.v… Dựa trên “sản phẩm nghệ thuật riêng biệt” mà trẻ thể hiện thông qua quá trình tương tác, các chuyên gia của Braincare sẽ chữa lành tổn thương và giải quyết khúc mắc cho con.
- Đặc biệt, sau buổi trị liệu, trẻ có thể thực hành tại nhà và có kinh nghiệm để tự mình vượt qua những thử thách tâm lý tiếp theo của mình. Nghệ thuật tỉnh thức sẽ nuôi dưỡng sức mạnh nội lực trong con, để con có thể vững vàng đi lên phía trước trong tương lai.
BrainCare - tự hào là một trong những đơn vị dẫn đầu trị liệu trầm cảm
Với đội ngũ chuyên gia gồm các Tiến sĩ, Thạc sĩ Tâm lý Giáo dục giàu kinh nghiệm, BrainCare là đơn vị đánh giá, tham vấn, trị liệu uy tín hàng đầu Việt Nam. Ngay khi nhận ra con đang có các dấu hiệu của trầm cảm, cha mẹ đừng chần chừ, hãy gọi điện ngay Braincare! BrainCare luôn sẵn sàng đồng hành cùng cha mẹ vì tương lai và hạnh phúc của con.
“Nghệ thuật tỉnh thức – cùng con bước đi. Chữa lành cảm xúc, gieo mầm hạnh phúc”
Đánh giá trị liệu tại BrainCare
Chúng tôi có đội ngũ chuyên gia tâm lý, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm đánh giá, tham vấn, trị liệu, chẩn đoán uy tín, mang đến lợi ích cho khách hàng.
Braincare hướng tới trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu về lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ tinh thần tại Việt Nam, làm thay đổi thói quen và nhận thức của người Việt Nam trong việc chú trọng sức khoẻ tinh thần và tìm kiếm sự trợ giúp khi cần thiết. Braincare “Vì cộng đồng hạnh phúc từng giây”.