Trầm cảm sau sinh - khi sức khỏe tinh thần của người phụ nữ bị xem nhẹ!

Ngày một đứa trẻ cất tiếng khóc chào đời. Sau chín tháng mười ngày thai nghén. Luôn là khoảnh khắc thiêng liêng và trọng đại nhất trong cuộc đời người phụ nữ.

Tuy nhiên, ở một góc khuất nào đó. Chính cái ngày định mệnh ấy lại trở thành nguồn cơn cho những giông bão cảm xúc không tên. Những đổi thay tinh thần sâu sắc mà ít người để ý. Chúng ta cũng không còn xa lạ với những câu chuyện đau lòng trên các phương tiện truyền thông. Khi những người mẹ trong phút giây hỗn loạn tinh thần đã làm tổn thương chính đứa con mình vừa sinh ra. Thậm chí, không ít lần chúng ta bắt gặp những mẩu tin về người mẹ kết liễu cuộc đời của đứa trẻ sơ sinh do chính mình mang nặng đẻ đau. Những bi kịch đau lòng ấy thường được biết đến là hệ quả của trầm cảm sau sinh.

Trầm cảm sau sinh là gì?

Theo ICD-10 (Bảng phân loại bệnh quốc tế lần thứ 10 của Tổ chức Y tế Thế giới). Trầm cảm sau sinh là một dạng rối loạn trầm cảm khởi phát trong vòng 6 tuần đầu sau khi sinh con. Mặc dù không được định danh là một bệnh riêng biệt. Nhưng nó được xem là một dạng trầm cảm nặng, vừa hoặc nhẹ. Có liên quan đến sự thay đổi sinh lý, tâm lý và nội tiết tố ở người mẹ sau sinh.

Thực trạng trầm cảm sau sinh tại Việt Nam

Theo ghi nhận của Viện Nghiên cứu Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai. Phụ nữ trầm cảm sau sinh đến khám chiếm khoảng 20-30% tổng số ca mỗi ngày. Bộ Y tế cũng ghi nhận trầm cảm sau sinh có tỷ lệ tái phát khá cao từ 25-68%. Không chỉ vậy, số liệu trên còn cho thấy hơn 20% phụ nữ bị trầm cảm sau sinh ở mức độ nặng. Cần phải can thiệp chuyên môn. Và còn rất rất nhiều các trường hợp bị trầm cảm sau sinh khác chưa được thống kê, tổng hợp chính thức. Thậm chí là chưa được nhận diện, hỗ trợ.

Trầm cảm sau sinh - quy định pháp luật liên quan

Quy định pháp luật liên quan tới hành vi phạm tội của phụ nữ mắc trầm cảm sau sinh:

Vấn đề phụ nữ trầm cảm sau sinh cũng được nhà nước ghi nhận. Được phản ánh qua Bộ luật hình sự 2015. Theo Điều 124 của BLHS. Hành vi người mẹ g.i.ế.t con ngay sau khi sinh (trong vòng 7 ngày tuổi) được xét xử theo một điều khoản riêng. Với mức hình phạt nhẹ hơn đáng kể so với các tội danh g.i.ế.t người thông thường. Vì các nhà lập pháp nhận thức được nguy cơ người phụ nữ gặp vấn đề trầm cảm, tâm lý sau khi sinh là rất cao. Điều này giải thích vì sao tội g.i.ế.t con mới được có khung chịu phạt nhẹ hơn rất nhiều so với các tội danh giết người khác.

Trầm cảm sau sinh không phải là sự yếu đuối và cũng không phải là lỗi của người phụ nữ. Người phụ nữ sau sinh phải trải qua rất nhiều thay đổi đột ngột về tâm sinh lý. Rất cần được lắng nghe, thấu hiểu và điều trị đúng cách. Để phòng ngừa những hệ quả đáng tiếc. Gia đình, người thân ngay khi nhận diện các dấu hiệu của trầm cảm sau sinh. Cần nhanh chóng đưa sản phụ sau sinh tới các cơ sở tâm lý uy tín để được thăm khám, hỗ trợ kịp thời.

Trầm cảm sau sinh - Nguyên nhân từ đâu?

Mặc dù các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác dẫn đến tình trạng trầm cảm sau sinh, tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy rối loạn nội tiết tố là thủ phạm hàng đầu gây ra trầm cảm sau sinh. Cụ thể hơn, estrogen và progesterone là hai hormone tăng cao khi mang thai. Sau khi sinh, nồng độ của hai hormon trên giảm mạnh. Chính sự thay đổi đột ngột này ảnh hưởng đến chất dẫn truyền thần kinh trong não bộ, làm thay đổi tâm trạng, gây lo âu hoặc trầm cảm.

Theo MSD – Sổ tay y khoa đáng tin cậy hàng đầu thế giới, dưới góc độ di truyền sinh học, nếu phụ nữ có người thân trong gia đình từng mắc trầm cảm thì cũng có nguy cơ gặp phải trầm cảm sau sinh sẽ cao hơn.

Nhân tố môi trường xã hội cũng là tác nhân quan trọng khiến người mẹ bị trầm cảm sau sinh. Ví dụ như gặp các biến cố lớn trong cuộc sống hoặc thiếu sự hỗ trợ tài chính, tinh thần từ bạn đời/ gia đình.

Đặc biệt, cần phải lưu ý rằng phụ nữ từng có trải nghiệm sản khoa không tốt (như sảy thai, sinh non hoặc con bị dị tật bẩm sinh) cũng có nguy cơ cao gặp phải trầm cảm sau sinh, bởi lẽ, những trải nghiệm này có thể gây ra sang chấn tâm lý. Trạng thái căng thẳng kéo dài làm tăng hormone cortisol – gây rối loạn chất dẫn truyền thần kinh, từ đó dẫn tới trầm cảm.

Dấu hiệu của trầm cảm sau sinh

Theo MSD Manual – Sổ tay y khoa uy tín hàng đầu thế giới do tập đoàn Merck & Co., Inc., Rahway, NJ, USA nghiên cứu, trầm cảm sau sinh có các dấu hiệu sau:

Buồn bã sâu sắc kéo dài
Thay đổi cảm xúc thất thường
Khóc không kiểm soát
Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều
Dễ cáu gắt, nổi giậnuống vô độ
Dễ cáu gắt, nổi giận
Cảm thấy mình không đủ năng lực để làm mẹ hoặc chăm sóc con

Kiệt sức cực độ
Lo lắng quá mức về em bé hoặc thờ ơ, không quan tâm đến con
Đau đầu, đau nhức toàn thân
Sợ làm hại con
Cảm giác tội lỗi về những cảm xúc tiêu cực
Có ý nghĩ muốn tự tử
Cơn lo âu hoặc hoảng loạn

Hệ quả nghiêm trọng của trầm cảm sau sinh nếu không can thiệp kịp thời

Trầm cảm sau sinh có thể chuyển thành trầm cảm mãn tính (bao gồm trầm cảm dai dẳng hoặc trầm cảm chủ yếu) nếu không được can thiệp kịp thời.

Thậm chí, nếu không được can thiệp kịp thời, phụ nữ sau sinh còn có thể mắc thêm rối loạn lo âu. Trong trường hợp xấu nhất, người mẹ có thể gặp phải loạn thần sau sinh (postpartum psychosis). Đây là tình trạng mà người mẹ nổi lên rất nhiều suy nghĩ cực đoan, hoang tưởng, ảo giác, thậm chí còn có ý định kết liễu cuộc đời của con. Đây cũng là hậu quá đáng tiếc nhất mà chúng ta thường được biết tới trên báo chí, truyền thông

Trầm cảm sau sinh - phụ nữ cần được lắng nghe

Trầm cảm sau sinh không phải là sự yếu đuối và cũng không phải là lỗi của người phụ nữ. Người phụ nữ sau sinh phải trải qua rất nhiều thay đổi đột ngột về tâm sinh lý, rất cần được lắng nghe, thấu hiểu và điều trị đúng cách. Để phòng ngừa những hệ quả đáng tiếc, gia đình, người thân ngay khi nhận diện các dấu hiệu của trầm cảm sau sinh cần nhanh chóng đưa sản phụ sau sinh tới các cơ sở tâm lý uy tín để được thăm khám, hỗ trợ kịp thời.

Tại BrainCare, đội ngũ chuyên gia tâm lý gồm các Tiến sĩ, Thạc sĩ của BrainCare luôn sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ bạn và gia đình vượt qua trầm cảm sau sinh- một cách nhẹ nhàng và đầy yêu thương.

Hãy đến với BrainCare, để được lắng nghe, được chữa lành, vì bạn và gia đình xứng đáng được chăm sóc, được yêu thương và được hạnh phúc.

Đánh giá trị liệu tại BrainCare

Chúng tôi có đội ngũ chuyên gia tâm lý, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm đánh giá, tham vấn, trị liệu, chẩn đoán uy tín, mang đến lợi ích cho khách hàng.

BrainCare hướng tới trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu về lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ tinh thần tại Việt Nam, làm thay đổi thói quen và nhận thức của người Việt Nam trong việc chú trọng sức khỏe tinh thần và tìm kiếm sự trợ giúp khi cần thiết. BrainCare “Vì cộng đồng hạnh phúc hơn từng phút giây”.