- Nhiều người không hiểu tại sao hoặc làm thế nào người khác nghiện ma túy. Họ có thể lầm tưởng rằng những người đó thiếu đạo đức hoặc ý chí kém cỏi. Và họ cho rằng có thể ngừng sử dụng ma túy chỉ bằng cách lựa chọn tôi muốn vậy. Trong thực tế, nghiện chất là một rối loạn phức tạp. Và việc bỏ thuốc thường cần nhiều thứ hơn là ý chí mạnh mẽ và dự định tốt đẹp
Chất và nghiện chất là gì?
- Chất là những chất tác động lên tâm thần của con người. Chúng có thể là chất cấm: cần sa, cocain, heroin, thuốc lắc, ma túy đá…gọi chung là ma túy. Cũng có thể là chất không cấm: rượu, nicotine, caffein… Hoặc thậm chí là thuốc: thuốc ngủ, thuốc giảm đau (morphin)…
- Nghiện là một bệnh mãn tính đặc trưng bởi việc tìm kiếm và sử dụng chất là bắt buộc. Hoặc khó kiểm soát, bất chấp hậu quả có hại.
Thực trạng nghiện chất
- 70% người nghiện ma túy tổng hợp thường có biểu hiện về tâm thần, loạn thần, mất kiểm soát dẫn đến giết người vô cớ.
- Theo kết quả điều tra xã hội năm 2017 của Tổng cục Thống kê tại 6 tỉnh, thành phố cho thấy, tỷ lệ người sử dụng trái phép chất ma túy là khoảng 0,66% dân số trong độ tuổi điều tra (từ 15 tuổi đến 64 tuổi), trong đó 8% sử dụng ma túy lần đầu dưới 18 tuổi, 60% số người sử dụng ma túy lần đầu dưới 25 tuổi.
- Theo Cục Phòng chống tệ nạn xã hội cho biết thêm, trung bình mỗi năm số người nghiện ma túy tăng 6.400 người. Riêng năm 2017, con số này là trên 11.000 người. Hàng năm, có khoảng 1.600 người nghiện tử vong do sốc ma túy quá liều.
Các biểu hiện của nghiện chất
- Theo Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần, để chẩn đoán rối loạn này cần có ít nhất là 2/11 tiêu chuẩn dưới. Các tiêu chuẩn này xảy ra trong 12 tháng.
- Dùng chất với lượng lớn hơn hoặc trong một thời gian dài hơn dự định.
- Mong muốn dai dẳng hoặc nỗ lực giảm hoặc kiểm soát sử dụng chất đó không thành công.
- Dành nhiều thời gian để tìm kiếm, sử dụng hoặc hồi khỏi các tác dụng của chất đó.
- Ham muốn mạnh mẽ hoặc thôi thúc sử dụng chất này.
- Không thực hiện đúng vai trò chính tại nơi làm việc, trường học hoặc ở nhà do dùng chất.
- Dùng chất lặp lại trong các tình huống nguy hiểm về mặt thể chất.
- Có triệu chứng cai khi ngưng dùng chất.
- Từ bỏ hoặc giảm các hoạt động xã hội, nghề nghiệp hoặc giải trí quan trọng do dùng chất.
- Tiếp tục dùng chất dù biết nguy cơ hoặc làm nặng thêm các vấn đề sức khỏe thể chất và tâm thần do dùng chất.
- Đó là các triệu chứng khi không có chất đó. Và các triệu chứng biến mất khi tiếp tục sử dụng chất đó.
Hậu quả của nghiện chất
Về lâu dài, hệ thống não bị thay đổi, làm ảnh hưởng đến chức năng khác: việc sử dụng lâu dài cũng gây ra những thay đổi trong các hệ thống và mạch hóa học não khác, ảnh hưởng đến các chức năng bao gồm:
- Học tập.
- Đánh giá tình huống.
- Ra quyết định.
- Chịu đựng căng thẳng.
- Trí nhớ.
- Hành vi.
Cùng sử dụng một chất có người nghiện có người lại không?
- Môi trường: Gồm nhiều ảnh hưởng khác nhau, từ gia đình và bạn bè đến tình trạng kinh tế và chất lượng cuộc sống. Sự lôi kéo của bạn bè, bị lạm dụng thể chất và tình dục, tiếp xúc sớm với các chất kích thích, căng thẳng và hướng dẫn của cha mẹ có thể ảnh hưởng lớn đến khả năng sử dụng và nghiện các chất kích thích.
- Sinh học: Bộ gen của mỗi người khi sinh ra, chịu trách nhiệm đến một nửa nguy cơ nghiện thuốc. Giới tính, dân tộc, sự hiện diện của rối loạn tâm thần khác cũng ảnh hưởng đến nguy cơ nghiện.
- Phát triển: Mặc dù dùng các chất kích thích ở mọi lứa tuổi có thể dẫn đến nghiện. Nhưng dùng ma túy càng sớm càng có nhiều khả năng bị nghiện. Điều này đặc biệt quan trọng đối với thanh thiếu niên. Bởi vì các chức năng ra quyết định, phán đoán và tự kiểm soát vẫn đang phát triển.
Đánh giá và trị liệu tại BrainCare
Chúng tôi có đội ngũ chuyên gia tâm lý, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm đánh giá, tham vấn, trị liệu, chẩn đoán uy tín, mang đến lợi ích cho khách hàng.
BrainCare hướng tới trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu về lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ tinh thần tại Việt Nam, làm thay đổi thói quen và nhận thức của người Việt Nam trong việc chú trọng sức khoẻ tinh thần và tìm kiếm sự trợ giúp khi cần thiết. BrainCare “Vì cộng đồng hạnh phúc từng giây”.
